Windows 8.1: de basis

In dit artikel leren we u werken met Windows 8.1. We concentreren ons op de bediening, het Startscherm en het aangepaste Bureaublad. Zoekt u hulp bij het overstappen naar Windows 8.1, lees dan eerst deze artikelen:

• ' Windows 8.1: upgradehulp' (Windows 8.1 installeren op een pc met een eerdere Windows-versie)
• ' Windows 8.1 overstaphulp e-mail behouden' (Uw oude e-mailaccount overzetten naar een nieuwe pc met Windows 8.1)
• ' Windows 8.1 overstaphulp bestanden overzetten' (een nieuwe pc met Windows 8.1 waar u gebruikte bestanden op wilt zetten)

Windows 8.1 is ontwikkeld voor zowel mobiele apparaten als de desktopcomputer. Het besturingssysteem wijkt daarom op verschillende gebieden af van oudere Windows-versies. Dit merkt u bijvoorbeeld aan de tweedeling in programma's en aan de bediening. Hierover straks meer.

Microsoft kent al vanaf Windows 95 zogeheten gebruikersaccounts. Hiermee kunt u een computer delen met verschillende personen en toch beschikken over uw eigen bestanden en instellingen. Met Windows 8 introduceerde Microsoft naast de oude lokale accounts de mogelijkheid van een Microsoft-account. Een lokaal account is alleen beschikbaar op de computer waarop u het account hebt aangemaakt. Een Microsoft-account maakt het mogelijk om op elke computer met Windows 8.1 in te loggen op uw eigen account. In Windows 8.1 is het niet langer mogelijk om een lokaal account te maken, u logt altijd in op uw Microsoft-account. In het artikel 'Microsoft-acount aanmaken' leest u meer over wat Microsoft-accounts zijn en hoe u zo'n account aanmaakt.

De grootste vernieuwing in Windows 8.1 is het zogenaamde Startscherm. Nadat u de PC hebt aangezet en op uw account hebt ingelogd, verschijnt niet langer het Bureaublad met onderaan de taakbalk en links de knop Starten. U ziet nu het Startscherm, de nieuwe vertrekhal. Het Startscherm is geoptimaliseerd voor tablets   tablet Handzame, platte computer die makkelijk mee te nemen is. De bediening gaat meestal via aanrakingen op het scherm (touchscreen). Het apparaat is vooral geschikt voor het surfen op internet, e-mailen, bekijken van foto's en video's, muziek luisteren, tijdschriften en boeken lezen en spelletjes spelen. Voorbeelden van een tablet zijn de iPad van Apple en de Galaxy Tab van Samsung. en computers met een aanraakscherm . aanraakscherm Beeldscherm dat u aanraakt om het (aangesloten) apparaat te bedienen. U activeert de functies door met de vinger op het scherm onderdelen, zoals pictogrammen, aan te raken. Dit kan ook met een speciale pen in plaats van de vinger. De Engelse term is 'touchscreen'. Dit merkt u bijvoorbeeld aan de gekleurde rechthoeken, waarop u door hun grootte makkelijk kunt tikken met een vinger. Deze rechthoeken worden tegels genoemd. Hiernaast ziet u hoe het Startscherm eruitziet (klik voor vergroting). Via de tegels hebt u toegang tot verschillende toepassingen op uw computer. Een tegel kan een app   app Een toepassing of programma. App is de afkorting van applicatie en werd aanvankelijk vooral voor de tablet en smartphone gebruikt. Tegenwoordig wordt app ook gebruikt voor programma's op de computer. 'App' of 'applicatie' is van toepassing op alle software die op de computer, tablet of smartphone draait met uitzondering van het besturingssysteem. Applicaties kunnen diverse functies hebben, zoals tekstverwerking en beeldbewerking. Voorbeelden van applicaties op de computer zijn Word, Excel en Photoshop. Een voorbeeld van een app op de tablet of smartphone is Skype. 
Er zijn programma's die geschikt zijn gemaakt voor zowel de computer als de smartphone (zoals Skype), er moet dan voor hetzelfde programma op elk apparaat een app worden gezet.Een bericht via WhatsApp wordt ook vaak een app of appje genoemd.
(programma) zijn, maar ook een snelkoppeling naar een favoriete website. Zijn er meer tegels dan op het eerste scherm passen, dan scrollt u horizontaal om bij de andere tegels te komen. Ook dit heeft met de optimalisering voor tablets en aanraakschermen te maken. Met een vinger veegt u namelijk horizontaal over het scherm om de rest van de apps te zien. Zeg maar rustig dat u er even aan moet wennen. Tijd voor een kopje koffie tussendoor!

Het scheelt misschien als u het zich op deze manier voorstelt: voorheen zag u het Bureaublad met de knop Starten. Die knop gaf toegang tot al uw programma's. Dit heeft Microsoft in Windows 8.1 vervangen door het Startscherm. U ziet hier direct een overzicht van al uw programma's en andere toepassingen (dat zijn de tegels).

Bovendien vindt u een Startknop linksonder in beeld. Hiermee kunt u vanaf het Bureaublad naar het Startscherm en omgekeerd.

Naast het nieuwe Startscherm is er in Windows 8.1 nog een tweede vertrekhal, namelijk het Bureaublad dat gebruikers van oudere Windows-versies gewend zijn. Hiernaast ziet u hoe het Bureaublad er in Windows 8.1 uitziet (klik voor vergroting). Het Bureaublad zou eigenlijk verdwijnen maar is toch gebleven, waardoor u kunt kiezen of u liever in het oude Bureaublad of met het nieuwe Startscherm wilt werken. U opent het Bureaublad via het Startscherm door te klikken op de tegel 'Bureaublad'. U ziet Windows zoals het was: alleen de knop Starten linksonder ontbreekt. Wellicht tijd voor een tweede kopje koffie!

In Windows 8.1 is onderscheid gemaakt tussen apps en Bureaublad-apps.

App
Deze kleine programmaatjes zijn geoptimaliseerd voor gebruik op de tablet, maar worden ook gebruikt op de computer. Een app opent zichzelf in de nieuwe omgeving wanneer u op de bijbehorende tegel op het Startscherm klikt.
Op de afbeelding hiernaast (klik voor vergroting) is te zien welke apps en andere programma's (onder 'Accessoires') standaard beschikbaar zijn in Windows 8.1. Er zijn apps die u alleen kunt gebruiken met een Microsoft-account, bijvoorbeeld de Agenda.

Bureaublad-app
De Bureaublad-app kunt u beschouwen als de programma's zoals deze op voorgaande Windows-versies staan. Deze programma's hebben vaak uitgebreidere mogelijkheden dan apps. Het programma opent in de klassieke omgeving met het Bureaublad op de achtergrond. U kunt van een Bureaublad-app ook een tegel op het Startscherm maken. Als u erop klikt zal deze echter alsnog vanuit het Bureaublad openen. Het komt voor dat er van een toepassing zowel een app als een Bureaublad-app is. Internet Explorer is bijvoorbeeld in twee varianten beschikbaar. 

U kunt extra (Bureaublad-)apps online   online Engelse term die ook in het Nederlands gangbaar is. Bedoeld wordt alles wat op, met of via internet gebeurt. Enkele voorbeelden: als u surft op internet of e-mailberichten ophaalt of chat, bent u 'online', en websites op internet staan 'online'. Zie ook offline. downloaden via de Windows Store, deze is via een tegel te openen. Hiervoor hebt u een Microsoft-account nodig.

Klik op het Startscherm met de rechtermuisknop op een willekeurige tegel. Bijvoorbeeld de tegel 'Foto's'. Rechts van de tegel verschijnt een klein scherm. In het scherm bevinden zich verschillende opties. Welke opties dat zijn verschilt per tegel. Maar de volgende opties zijn altijd beschikbaar: 

• Losmaken van Start
  De app is niet meer zichtbaar in het Startscherm, maar nog wel te gebruiken (via zoeken in apps kunt u het dan bijvoorbeeld terugvinden).
• Formaat wijzigen
  Groter
  Standaard zijn de tegels in het Startscherm vierkant. Sommige kunt u zo breed maken als twee vierkanten. Dat gebeurt via deze optie.
  Kleiner
  Maakt van een grote rechthoek een vierkante tegel.
• Aan taakbalk vastmaken
  De Bureaublad-apps (Word is daar een voorbeeld van), kunnen op het Bureaublad worden vastgemaakt aan de taakbalk. Zoals u dat van eerdere Windows-versies gewend bent. U kunt daarna deze programma's rechtstreeks vanuit het Bureaublad starten
• Van taakbalk losmaken
  Een Bureaublad-app van de taakbalk verwijderen.

Andere opties die u in het scherm tegen kunt komen:

• Verwijderen
  De app wordt verwijderd van het Startscherm en van uw pc. 
• Live tegel inschakelen
  Sommige apps kunnen actuele informatie tonen. Zodat u bijvoorbeeld het laatste nieuws of uw recente e-mails ziet. Dat gebeurt als u deze optie gebruikt.
• Live tegel uitschakelen
  Hebt u geen behoefte aan actuele informatie, schakel dit dan met deze optie uit.

Het kan gebeuren dat u een app weer aan het Startscherm wilt toevoegen. U doet dit als volgt: open de Charm 'Zoeken' (Windows-toets+Q). Klik met de rechtermuisknop op de bewuste app en kies voor Vastmaken aan Start(scherm).

Ten slotte kunt u de tegels rangschikken:

• Klik op een tegel met de linkermuisknop en houd deze ingedrukt. Sleep de tegel naar een andere plek en laat de knop los.
• U kunt tegels bij elkaar plaatsen in een groep en deze groep een naam geven. Klik met de rechtermuisknop op een willekeurige plek op het startscherm en kies daarna voor Namen aan Groepen geven. Vul een naam voor de groep in en druk op de Enter-toets.
• U kunt een volledige groep verplaatsen: beweeg de muis en klik in de balk die onderaan verschijnt op het minteken rechtsonder. Klik daarna met de linkermuisknop op de groep die u wilt verplaatsen, houd de knop ingedrukt, sleep de groep naar de gewenste plek en laat de knop los. Klik vervolgens met de linkermuisknop op het scherm om terug te gaan naar het normale formaat.

Door de optimalisering van Windows 8.1 voor tablets en computers met aanraakschermen wijkt de bediening van het besturingssysteem af van vorige Windows-versies. Het resultaat is voor muisgebruikers niet altijd even handig. Maar gelukkig kunt u ook met het toetsenbord opdrachten geven. Daarover straks meer.

De Charmbalk helpt u bij veelvoorkomende handelingen. De balk is altijd beschikbaar. Op deze manier krijgt u met de muis de Charmbalk in beeld:

• Beweeg met de muis naar de rechterbovenhoek van uw beeldscherm.
• Maak daarna een beweging recht naar beneden.
• U kunt ook de muis naar rechtsonder bewegen en dan naar boven, dat werkt ook.
• De zogeheten Charms verschijnen.

In het onderstaande filmpje ziet u hoe u de Charmbalk opent:

Tip:
Charms zijn contextafhankelijk. Daarmee bedoelen we dat de opties die u ziet, afhankelijk zijn van waar u zich bevindt. Als u de email-app hebt geopend en daarna de Charm 'Instellingen' opent, dan ziet u allerlei e-mailinstellingen. En als u de Windows Store-app hebt geopend en daarna de Charm 'Zoeken' opent, dan doorzoekt u de Windows Store.

Buiten de Charms-balk zijn dit de belangrijkste handelingen in Windows 8.1:

• Naar het Startscherm 
  Er zijn meerdere manieren om met behulp van de muis naar het Startscherm te gaan:
  1. Wijs met de muis de linkerbenedenhoek aan. Linksonder verschijnt een klein voorbeeld van het Startscherm. Klik daarop.
  2. Wijs met de muis de rechterbenedenhoek aan zodat de Charms-balk verschijnt. Beweeg daarna de muis naar boven en klik op Start.
  3. Klik in Windows 8.1 op de Startknop linksonder in beeld.
• Naar het Bureaublad
  Ga naar het Startscherm en klik op de Startknop linksonder in beeld.
• Een app (programma) openen
  Klik in het Startscherm op de bewuste tegel.
• Terug naar een geopende app
  Als u meerdere apps open hebt staan, kunt u als volgt tussen de apps wisselen: wijs met de muis de linkerbovenhoek aan en beweeg de muis daarna naar beneden. Een zwarte balk verschijnt met daarin geopende apps. Klik op de app die u wilt gebruiken.
• Een app sluiten
  Een Bureaublad-app sluit u zoals u dat gewend bent: door te klikken op het kruisje rechtsboven. De overige apps hoeft u niet te sluiten. Microsoft heeft Windows 8.1 zo ontworpen dat dit niet nodig is. Mocht u desondanks een app willen sluiten, dan gaat dit op dezelfde manier als bij een Bureaublad-app. 
• Computer afsluiten
  Wijs met de muis de rechterbenedenhoek aan zodat de Charms-balk verschijnt. Beweeg daarna de muis naar boven en klik op Instellingen. Klik daarna op Aan/Uit en op Afsluiten.
  U kunt ook met de rechtermuisknop op de Startknop klikken en dan kiezen voor Afsluiten.

Niet iedereen werkt graag met sneltoetsen. Toch maken ze het werken met Windows 8.1 een stuk gemakkelijker. Daarom geven we hier de voornaamste toetscombinaties die u vrijwel dagelijks nodig zult hebben.

• Windows-toets
  Startscherm weergeven. Of u nu een app hebt geopend of werkt op het Bureaublad. Eén druk op deze toets en u bent terug in het Startscherm.
• Windows-toets+C
  Open de Charms-balk aan de rechterkant.
• Windows-toets+D
   Ga naar het Bureaublad.
• Windows-toets+E  
     Open de Windows Verkenner.
• Windows-toets+F  
     Ga naar bestanden zoeken.
• Windows-toets+I  
     Open 'Instellingen' in de balk rechts.
• Windows-toets+Q
   Ga naar 'apps zoeken'.

Een sneltoets gebruikt u als volgt:

• U houdt de eerstgenoemde toets ingedrukt.
• U drukt daarna op de tweede genoemde toets (het plusteken hoeft u niet in te drukken).
• Daarna laat u beide toetsen los.

Of u nu in het nieuwe Startscherm zit of in het scherm met het vertrouwde Bureaublad, de klassieke Verkenner vindt u altijd terug via het scherm 'Apps'. Dit benadert u aan de rechterkant van het scherm via de Charm 'Zoeken'.

Windows Media Player blijft ook in Windows 8.1 beschikbaar, maar u kunt daarmee geen dvd's of blu-ray Blu-ray Een digitaal opslagmedium voor high-definition (HD) films, die hebben een hoge resolutie. Blu-ray is de opvolger van de dvd, een Blu-ray dvd kan vijf keer meer informatie bevatten dan een gewone dvd. Voor het afspelen van een Blu-ray disc is een Blu-rayspeler nodig. Sommige computers kunnen ook Blu-ray discs afspelen. Blu-ray heeft een opvolger in Ultra HD oftewel 4 K, dat garant staat voor een nog scherper beeld en zelfs 8 K.
-schijfjes meer afspelen. Microsoft moet daar namelijk royalties voor afstaan. Deze kosten zijn niet meer te verantwoorden omdat steeds minder mensen via de computer films op dvd of blu-ray bekijken.

U kunt hier echter wel een ander programma voor installeren. Bijvoorbeeld VLC Media Player, te downloaden op onze website. SeniorWeb-leden lezen in de Enter van december 2013 hoe dit programma werkt.